Κείμενο 1.
Αναλφαβητισμός
Φαίνεται παράδοξο, κι όμως στην εποχή μας υπάρχει αναλφαβητισμός. Ίσως η διαπίστωση αυτή να μη μας ξένιζε, αν αφορούσε ανθρώπους περασμένων εποχών, τότε που τα σχολεία και οι δάσκαλοι ήταν ελάχιστοι, που η έκδοση βιβλίων ήταν δύσκολη και πολυδάπανη, που υπήρχε φτώχεια και αντίξοες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Αλλά στην εποχή μας, που υπάρχουν όλα τα μέσα και πολλές ευκολίες για να γίνει η γνώση κτήμα όλων των ανθρώπων, που έχει καθιερωθεί ως θεσμός η δημόσια δωρεάν παιδεία, είναι αταίριαστο να υπάρχουν αναλφάβητοι άνθρωποι.
Αναλφάβητος ή αγράμματος γενικά είναι όποιος δεν μπορεί να διαβάσει και να γράψει. Στους αναλφάβητους κατατάσσουμε όσους δεν γνωρίζουν ανάγνωση και γραφή και αγνοούν τις βασικές πράξεις της αριθμητικής (οργανικά αναλφάβητοι) και όσους δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, έχουν δηλαδή φοιτήσει το πολύ μέχρι την Δ΄ τάξη του δημοτικού σχολείου (λειτουργικά αναλφάβητοι ή ημιαναλφάβητοι).
Ωστόσο, σύμφωνα με την UNESCO (γενική Συνδιάσκεψη το 1958), «αναλφάβητο είναι ένα άτομο ανίκανο να διαβάσει, να γράψει και να κατανοήσει ένα απλό και σύντομο κείμενο για γεγονότα που αφορούν την καθημερινή του ζωή». Το 1978, η γενική συνδιάσκεψη της UNESCO συμπλήρωσε τον ορισμό αυτό υιοθετώντας μια αναθεωρημένη οδηγία, σύμφωνα με την οποία «λειτουργικά αναλφάβητο είναι κάθε άτομο ανίκανο να ασκήσει τις δραστηριότητες για τις οποίες ο αλφαβητισμός (γνώση γραφής και ανάγνωσης) είναι απαραίτητος προς το συμφέρον της καλής λειτουργίας της ομάδας και της κοινότητάς του, και το οποίο δεν μπορεί να γράψει, να διαβάσει και να μετρήσει με στόχο την προσωπική του ανάπτυξη και την ανάπτυξη της κοινότητάς του».
Απόσπασμα Σπ. Κούτρας, Πειστικός Λόγος
Κείμενο 2.
Αναλφαβητισμός: Ένα κληρονομικό πρόβλημα
[…]Πρώτες το νήμα του αναλφαβητισμού κόβουν οι γυναίκες, καθώς αποτελούν το 73, 5% των απόλυτα αναλφάβητων, ενώ στους άντρες το ποσοστό φτάνει το 26,5%. Αυτό ενισχύεται από την παρουσία κοινωνικών ανισοτήτων, ακόμα και στον 21ο αιώνα. Οι ρίζες του αναλφαβητισμού, επίσης, επεκτείνονται στη φτώχεια και τις βιοποριστικές ανάγκες, στο χάσμα μεταξύ των επαρχιών και των αστικών κέντρων, στην παθολογία του σχολείου και της παροχής παιδείας και σε κάποιες περιπτώσεις σε πολεμικές εχθροπραξίες. Οι πιο ευάλωτες ομάδες ανθρώπων απέναντι στο πρόβλημα του αναλφαβητισμού είναι οι μειονότητες, όπως οι αθίγγανοι, και οι μετανάστες.
Καθοριστικό ρόλο για την αναπαραγωγή του φαινομένου διαδραματίζει και το οικογενειακό περιβάλλον. Οι συνέπειες του αναλφαβητισμού (οργανικού και λειτουργικού) δεν πρέπει να υποτιμώνται. Η υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου, που προάγει το φαινόμενο του αναλφαβητισμού, δε συνάδει με την πρόοδο και την εξέλιξη του ανθρώπου. Ο αναλφάβητος συχνά απομονώνεται ή νιώθει εσωστρεφής και αποκλεισμένος από κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα και πλημμυρίζεται από συναισθήματα «κατωτερότητας». Ο αναλφαβητισμός δεν είναι παρά τροχοπέδη στην ανάπτυξη κάθε τομέα.
Από την έρευνα πολύ σημαντική είναι η διαπίστωση πως το 70% σχεδόν των υποεκπαιδευμένων αντιμετωπίζει δυσκολίες στην αυτοεξυπηρέτησή του σε μία τουλάχιστον από ορισμένες απλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως κατανόηση οδηγιών χρήσης φαρμάκων, σύνταξη επιστολής και χρήση τηλεφωνικού καταλόγου.
Για την καταπολέμηση του προβλήματος, χρειάζεται η ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση τόσο των κρατικών φορέων όσο και η εξατομικευμένη συνεισφορά. Η απαγόρευση της παιδικής εργασίας θα είναι σωτήρια όπως και η οικονομική ενίσχυση των ασθενέστερων τάξεων και λαών αλλά και η ενίσχυση ακριτικών και αγροτικών περιοχών.[…]
(κείμενο από τον ημερήσιο Tύπο-διασκευή)
Ερωτήσεις
Α1. Με βάση τα παραπάνω αποσπάσματα, να συγκεντρώσετε τα αίτια του αναλφαβητισμού σε μία παράγραφο (100-120 λέξεις).
